U Crnoj Gori će povodom Svjetskog dana zaštite životne sredine biti organizovane brojne aktivnosti i manifestacije, kojima će biti skrenuta pažnja najšire javnosti na značaj i potrebu očuvanja zdrave životne sredine.
Tema ovogodišnjeg Međunarodnog dana zaštite životne sredine je “Zagađenje vazduha”. Ne možemo prestati disati, ali možemo učiniti nešto sa kvalitetom vazduha koji udišemo.
Ovogogodišnji moto Svjetskog dana zaštite životne sredine treba da podstakne vlade, industriju, zajednice i pojedince da se udruže kako bi istražili obnovljive izvore energije i zelene tehnologije te poboljšali kvalitet vazduha u gradovima i državama širom svijeta.
Činjenice o zagađenju vazduha:
– 92% ljudi širom svijeta ne udiše čist vazduh.
Pretpostavke su, da zagađenje vazduha košta globalnu ekonomiju 5 triliona dolara svake godine. Takođe, prema nekim izvještajima za očekivati je da će zagađenje prizemnog ozona, smanjiti prinose glavnih usjeva za 26 posto do 2030. godine
Podsjećanja radi, od 20. februara 2014. godine, Agencija za zaštitu prirode i životne sredine je uspostavila sistem za izvještavanje o kvalitetu vazduha u realnom vremenu. Utvrđivanjem zona kvaliteta vazduha, uspostavljena je državna mreža za njegovo praćenje i omogućeno redovno izvještavanje o ovoj temi u skladu sa standardima EU.
Na web portalu Agencije za zaštitu životne sredine dostupni su rezultati kontinuiranog mjerenja kvaliteta vazduha sa automatskih analizatora u realnom vremenu u okviru Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha. Akreditovana institucija koja vrši validaciju podataka i dostavlja rezultate Agenciji u okviru mjesečnih izještaja o kvalitetu vazduha (CETI) postupa u skladu sa važećim propisima Crne Gore koji su u potpunosti usklađeni sa evropskom legislativom.
Ono što je posebna novina po ovom pitanju jeste, da nakon što je 04.12.2018. godine potpisan ugovor sa italijanskom kompanijom Orion s.r.l. u vrijednosti od 999.500,00€, intenzivno se sprovode aktivnosti na realizaciji projekta „Jačanje kapaciteta za upravljanje kvalitetom vazduha u Crnoj Gori“ koji se finansira kroz godišnji akcijski program za 2014. godinu – IPA 2014.
Agencija za zaštitu prirode i životne sredine je još 2012. godine pripremila predlog za projekat u okviru kojeg je tražena nabavka nove opreme za praćenje kvaliteta vazduha, time i povećanje broja parametara koji se prate, uspostavljanje novih mjernih mjesta za optimalnije i kvalitetnije izvještavanje i generalno unapređenje Državne mreže.
Kroz prvu fazu projekta, urađena je studija koja je služila kao polazni osnov za uspostavljanje novih zona kvaliteta vazduha u Crnoj Gori i definisanja novih lokacija za određene tipove mjernih stanica u okviru pomenutih zona.
Zona kvaliteta vazduha Opštine u sastavu zone
Sjeverna zona kvaliteta vazduha Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Gusinje, Pljevlja, Kolašin, Mojkovac, Petnjica, Plav, Plužine, Rožaje, Šavnik i Žabljak
Centralna zona kvaliteta vazduha Podgorica, Nikšić, Danilovgrad i Cetinje
Južna zona kvaliteta vazduha kvaliteta vazduha Bar, Budva, Kotor, Tivat, Ulcinj i Herceg Novi
Nova mjerna mjesta su uspostavljena u Podgorici: Blok V (UB stanica), Kružni tok na Zabjelu (UT stanica) i Gornje Mrke (RB stanica), zatim u Kotoru-Dobrota (UT stanica), Baru-SC Topolica (UB stanica) i Bijelom Polju-Nikoljac (UB stanica). Stanicama u Nikšiću (dvorište Gimnazije) i Pljevljima (Gagovića imanje i Gradina) nije mijenjana pozicija.
Nakon završene instalacije svih mjernih uređaja, krajem juna, u trajanju od mjesec dana obaviće se testna mjerenja i potrebne obuke. Rezultati mjerenja sa mjernih stanica biće dostupni na sajtu Agencije u realnom vremenu.
Iz budžetskih sredstava Agencije odvojena su sredstva i za unapređenje web stranice, na kojoj će građani i ostali zainteresovani moći da kroz moderan dizajn i na prihvatljiv način, usklađen sa evropskim standardima, dobiju sve potrebne informacije u vezi sa kvalitetom vazduha u Crnoj Gori.
Akcijama čišćenja i uređenja prostora, kao i sadnjom stabala raznog drveća, 20 crnogorskih opština obilježiće ove godine 5. jun – Svjetski dan životne sredine.
U petak 07.juna ove godine sa početkom u 9h, okviru projekta „Promovisanje upravljanja zaštićenim oblastima kroz integrisanu zaštitu ekosistema mora i priobalja na Primorju Crne Gore“, koji će biti finansiran iz Globalnog fonda za životnu sredinu (GEF) i koji implementira UNEP kancelarija iz Beča u saradnji sa Ministarstvom održivog razvoja i turizma, biće organizovana Akcija čišćenja plaža i podmorja u sutomorskom akvatorijumu.
Cilj aktivnosti je da se ukaže na problem otpada u moru i plažama koji utiče na živi svijet mora i predstavlja trenutno jedan od najvećih faktora ugrožavanja i pritiska na morski ekosistem koji je posljedica ljudskih aktivnosti.
Aktivnost će se realizovati u saradnji Ministarstva održivog razvoja i turizma , Agencije za zaštitu prirode i životne sredine i lokalne NVO organizacije “Čisto more”, angažovanjem ronilaca i volontera koji bi se priključili akciji čišćenja plaže Dragodoš u Sutomoru i podmorja u sutomorskom akvatorijumu. Pomenutom događaju prisustvovaće i djeca iz OŠ ,,Milorad Musa Burzan” iz Podgorice, predstavnici NVO i zainteresovani građani.
Takođe, povodom Međunarodnog dana biodiverziteta Agencija za zaštitu prirode i životne sredine pridružila se kampanji Ministarstva održivog razvoja i turizma i Univerziteta Donja Gorica pod nazivom „Naš biodiverzitet, naša hrana, naše zdravlje” koja za cilj ima podizanje javne svijesti o zaštiti biodiverziteta u Crnoj Gori jer iako je napravljen pozitivan korak, i dalje treba još mnogo ciljanih akcija i kontinuiranog napora da bi se unaprijedilo razumijevanje potrebe zaštite biodiverziteta.
Svjetski dan zaštite životne sredine osnovan je od strane Generalne skupštine UN 1972.g. i održava se svake godine 5. juna u više od 100 zemalja svijeta. Ovaj događaj koristi se kao jedan od glavnih načina kroz koje organizacija UN širom svijeta razvija svijest o životnoj sredini i podstiče političku pažnju i akciju na unaprjeđenju kvaliteta životne sredine. Tom prilikom pružaju se i veće mogućnosti za potpisivanje i ratifikovanje međunarodnih konvencija o životnoj sredini.