RAZLOG ZA DONOŠENJE PLANA
Period u kojem su registrovana prekoračenja praga upozorenja za sumpor(IV)oksid SO2
U popodnevnim časovima, dana 29.01.2017. godine, izmjerene su veoma visoke koncentracije zagađujućih materija u vazduhu na mjernom mjestu u urbanoj zoni Pljevalja. Koncentracija sumpor(IV)oksida SO2 u 16h, 18h i 19h bila je iznad granice upozorenja koja iznosi 500µg/m3. U dužem vremenskom periodu izmjerene su i veoma visoke koncentracije PM10 čestica u vazduhu, što dodatno utiče na veoma loš kvalitet vazduha u urbanoj zoni Pljevalja.
U isto vrijeme na mjernom mjestu u selu Kruševu (Opština Pljevlja) na SB stanici Gradina koncentracija sumpor(IV)oksida SO2 je bila ispod 30µg/m3.
PRAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE PLANA
Na osnovu člana 23 Zakona o zaštiti vazduha (“Sl. list Crne Gore”, br. 25/10 i 43/15) Agencija za zaštitu životne sredine donosi kratkoročni akcioni plan za Opštinu Pljevlja u slučaju prekoračenja ili rizika od rekoračenja praga upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2.
Zakonom o zaštiti vazduha propisano je da u zonama gdje su prekoračeni pragovi upozoravanja i/ili obavještavanja za sumpor(IV)oksid SO2 i azot(IV)oksid NO2 ili postoji rizik od prekoračenja ovih standarda, Agencija, u saradnji sa organima lokalnih uprava na čijoj se teritoriji zona nalazi, donosi kratkoročni akcioni plan. Zakonom je takođe propisano da Agencija može, ukoliko smatra da je to potrebno, pokrenuti postupak za donošenje kratkoročnog akcionog plana u zonama gdje postoji rizik od prekoračenja drugih graničnih vrijednosti i/ili ciljnih vrijednosti uspostavljenih radi zaštite zdravlja ljudi, a u zonama gdje postoji rizik od prekoračenja praga upozoravanja za ozon, Agencija može pokrenuti postupak za donošenje kratkoročnog akcionog plana ukoliko procijeni, uzimajući u obzir nacionalne geografske, meteorološke i ekonomske uslove, da postoji značajan potencijal da se smanji rizik, trajanje i ozbiljnost takvog prekoračenja.
Zakon takođe propisuje da kratkoročni akcioni planovi sadrže mjere koje se kratkoročno preduzimaju u cilju smanjenja rizika ili trajanja prekoračenja, tako da se u zavisnosti od svakog pojedinačnog slučaja, mogu preduzeti mjere za kontrolu i po potrebi privremeno obustaviti aktivnosti kao što su saobraćaj motornih vozila, izvođenje građevinskih radova, aktivnost usidrenih brodova, upotreba industrijskih postrojenja i proizvoda, grijanje domaćinstava i dr.Mjerama se može obuhvatiti zaštita osjetljivih grupa stanovništva kao što su djeca i starija lica.
Sredstva za izradu i sprovođenje kratkoročnog akcionog plana obezbjeđuju se iz državnog budžeta i budžeta jedinica lokalne samouprave na čijoj se teritoriji zona nalazi. Ukoliko se kratkoročnim akcionim planom predviđaju i mjere za smanjivanje emisija iz stacionarnih izvora, te mjere dužan je da finansira i sprovodi zagađivač.
Pored Zakona o zaštiti vazduha, ova materija uređena je i Uredbom o o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija,graničnih vrijednosti i drugih standarda kvalitetavazduha (“Sl. list Crne Gore”, br. 25/2012). Uredbom se utvrđuje prag upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2 i azot(IV)oksid NO2sa aspekta zaštite zdravlja ljudi, kao i pragupozoravanja i prag obavještavanja za ozon, sa aspekta zaštite stanovništva, odnosno osjetljivih grupapri kratkotrajnom izlaganju povećanim koncentracijama ozona (Prilog 8), propisuju se obaveze Agencije za zaštitu životne sredine u slučajevima prekoračenja praga upozoravanja i praga obavještavanja (član 12) u pogledu obavještavanja javnosti i definišu posebne mjere upozoravanja stanovništva u slučaju prekoračenja pragova upozoravanja ili praga obavještavanja (Prilog 9).